Boekentip voor het tweede kwartaal 2025
Een adres
ISBN: 9789021340920
door Michal Citroen
De grote geschiedenis van de joodse onderduik. Een standaardwerk.
Shortlist Libris Geschiedenis Prijs 2024
In oktober 1971 bracht de vader van Michal Citroen zijn dochter naar de plek waar hij was opgegroeid. Hij wees haar het huis en vertelde over de noodlottige dag dat de Duitsers kwamen. Vanaf dat moment stond hij er alleen voor en moest hij op zoek naar ‘een adres’. Ongeveer 25.000 joden waren tijdens de oorlog op zoek naar een adres – levensreddend voor hen die, ondanks alle dwang, oproepen voor deportatie wilden negeren.
In dit boek beschrijft Michal Citroen hun familiegeschiedenis. Gebruikmakend van getuigenverslagen vertelt ze de verhalen van onmacht, wanhoop, verraad, angst en bedrog. Maar ook van moed, daadkracht, lef en hulp. Ze beschrijft hoe de bezetter stap voor stap allerlei anti-Joodse maatregelen invoerde, waarom zovelen niet onderdoken – ze ontkracht de “makke schapen-theorie” – , wat de rol van de Joodse Raad was en voor welke uitdagingen de ondergedoken joden zich gesteld zagen.
Het boek confronteert de lezer met een overheid die zeer weinig betekende en deed voor het Joodse volk. Onderduikers moesten vaak flink betalen voor hun adres en van hun voedselbonnen werd misbruik gemaakt.
Gelukkig zijn tegenstellingen van alle tijd want er werd ook medemenselijkheid getoond en een helpende hand geboden.
Met ‘Een adres’ beschrijft Michal Citroen een allesomvattende en verbijsterende geschiedenis van de onderduik van de Nederlandse joden in oorlogstijd.
Boekentip voor het eerste kwartaal 2025
ISBN: 978-90-225-9577-0
De dochter van Auschwitz Tova Friedman en Malcolm Brabant
Tova Friedman (1938) woont in Highland Park, New Jersey en voert al haar hele leven lang campagne tegen antisemitisme. Naast haar werk als therapeut reist ze door de Verenigde Staten om schoolkinderen te vertellen over de Holocaust.
Juist omdat je als het ware door kinderogen ziet waarom Auschwitz ‘de dodelijkste plek op aarde’ was, is dit een verhaal dat je raakt.’
Tova Friedman: ‘Ik had geen naam. Ik was nummer 27633. Ik ben een overlevende van Auschwitz. Daar hoort de verplichting bij om de anderhalf miljoen Joodse kinderen die door de nazi’s werden vermoord te vertegenwoordigen.’
Tova Friedman is een van de jongste slachtoffers die Auschwitz overleefden. Ze woonde als peuter in een Joods getto in Midden-Polen en was net vijf toen zij en haar ouders naar een naziwerkkamp werden gestuurd. Bijna een jaar later werd ze samen met haar moeder in een volgepakte veewagen naar vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau overgebracht, terwijl haar vader naar Dachau werd gedeporteerd.
Tova ontsnapte ternauwernood aan de dood en was getuige van wreedheden die ze nooit zou kunnen vergeten. Ze is een van de weinige Joden die een gaskamer zijn binnengegaan en het kunnen navertellen. Terwijl nazimoordcommando’s de laatste weken voor de komst van de Russen in januari 1945 door Birkenau zwierven, verstopten Tova en haar moeder zich tussen de lijken. Na de bevrijding keerden ze terug naar hun geboorteplaats in Polen. Uiteindelijk spoorde Tova’s vader hen op en werd het gezin herenigd.
Tova heeft haar leven gewijd aan het vertellen over de oorlog, om de herinnering aan de slachtoffers levend te houden. In dit boek vertelt ze wat haar is overkomen en onthult ze een familiegeheim dat een inkijk geeft in de vreselijke keuzes die Joden moesten maken om in leven te blijven.
Boekentip voor het vierde kwartaal 2024
De Australische Heather Morris werd erg beroemd met haar romans over uitzonderlijke levensverhalen in Auschwitz.
Het is bijzonder om deze romans als trilogie te lezen.
De tatoeëerder van Auschwitz
is een op waarheid gebaseerde verhaal van bestsellerauteur Heather Morris, dat de kracht van liefde toont te midden van de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog.
In april 1942 wordt een jonge Slowaakse Jood naar Auschwitz gedeporteerd. Lale Sokolov staat vanaf dan bekend als gevangene 32407. De ss-officieren benoemen hem tot ‘Tätowierer’, tatoeëerder. Tweeënhalf jaar lang is hij degene die van duizenden gevangenen een nummer moet maken. Zoals van Gita, vanaf dan gevangene 4562. Terwijl hij gedwongen wordt haar te brandmerken, kerft zij haar naam voor altijd in zijn hart.
Na drie jaar wordt Gita op dodenmars gestuurd en komt Lale in een ander kamp terecht. Beiden weten te ontsnappen en gaan op zoek naar elkaar. Gedurende zeventig jaar zwijgen Lale en Gita over het begin van hun relatie. Pas na Gita’s dood durft Lale hun uitzonderlijke verhaal te delen.
Het is een verhaal over vriendschap, vertrouwen en er voor elkaar zijn. Over moed en doorzettingsvermogen. Over kracht, hoop en de drang om te overleven.
Het meisje dat twee kampen overleefde
is een hartverscheurende roman van bestsellerauteur Heather Morris. Heather Morris is vooral bekend van de bestseller De tatoeëerder van Auschwitz.
Cilka Klein is pas zestien als ze in 1942 per trein naar Auschwitz-Birkenau wordt gebracht. Ze springt in het oog bij kampcommandant Schwarzhuber, die haar dwingt zijn liefje te worden. Als enige vrouw in het concentratiekamp mag zij haar lange haar behouden. Maar na de bevrijding wordt ze hierdoor gezien als collaborateur en naar een werkkamp in Siberië verbannen.
Weer zit ze in een trein. Weer moet ze talloze onmenselijke handelingen doorstaan. En weer blijven de ogen van een kampbewaarder te lang op haar rusten…
Cilka vindt steeds weer de kracht om zichzelf staande te houden, ook al wordt ze dagelijks met de dood geconfronteerd. En wanneer ze een onbekende man verpleegt, ontdekt ze dat er ondanks alles ruimte in haar hart is voor liefde.
De drie zussen van Auschwitz.
Toen ze klein waren, beloofden de Joodse zusjes Cibi, Magda en Livi hun vader: wij blijven samen, wat er ook gebeurt. Als Livi op haar vijftiende op transport wordt gesteld, zorgt die belofte voor een dramatische wending. Cibi volgt haar naar het concentratiekamp, Magda duikt onder. Door een wrede speling van het lot worden de zussen herenigd op de gruwelijkste plek op aarde: Auschwitz-Birkenau. Daar doen ze een nieuwe belofte: wij blijven leven, wat er ook gebeurt. De wil om samen te blijven geeft de zussen moed, ook als ze op dodenmars dwars door Europa worden gestuurd en proberen te ontsnappen.
Dit op waarheid gebaseerde verhaal breekt je hart, maar sterkt het ook. De moed van deze drie zussen is ongeëvenaard, evenals de vertelkunst van bestsellerauteur Heather Morris.
Boekentip voor het derde kwartaal 2024
Virrie’s Kinderen
Door Rob Oudkerk
ISBN: 9789064461934
De televisieserie “De Joodse Raad” werd afgelopen voorjaar erg gewaardeerd. Virrie’s kinderen sluit aan bij deze serie en vertelt het verhaal van een vrouw die de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog nooit te boven is gekomen.
In de oorlogsjaren 1940-1945 wist Virrie Cohen samen met anderen ruim vijfhonderd Joodse kinderen te redden van deportatie naar de concentratiekampen. Zij was een dochter van David Cohen, een van de twee voorzitters van de Joodse Raad, die door de Duitse bezetters gedwongen werd lijsten aan te leggen van Joden die later massaal vergast zouden worden in een van de concentratiekampen.
De relatie met haar vader heeft altijd in het licht gestaan van hun oorlogservaringen. En in het licht van de gedachten aan de vijfduizend kinderen die zij niet heeft kunnen redden.
In dit boekje staan Virrie’s authentieke herinneringen aan haar familie en de oorlog, van ver voor de oorlog tot na de oorlog, opgeschreven in een schrift met veel foto’s, dat zij vlak voor haar dood in 2008 aan haar zoon Rob Oudkerk heeft gegeven. Hij zal vele jaren soms nachtenlang bij zijn moeder, die met haar handen voor haar ogen zwijgend en soms pratend haar verschrikkingen met hem deelde. Ook zijn herinneringen hieraan zijn hier opgenomen. Tevens heeft Oudkerk vijf van de door haar geredde kinderen geinterviewd, om het beeld over de oorlog en het naoorlogse leven in zo breed mogelijke zin te schetsen.
Boekentip voor het tweede kwartaal 2024
De kleermaaksters van Auschwitz
Door Lucy Adlington
ISBN 978-90-225-9074-4
Het verhaal is na grondig onderzoek, waaronder gesprekken met de laatst overlevende, tot stand gekomen en berust op waarheid.
In concentratiekamp Auschwitz-Birkenau hadden vijfentwintig Joodse vrouwen en meisjes de taak om luxe kleding te maken voor de nazi-elite. Het kleermaakatelier, genaamd de Obere Nähstube (de hoogste naaikamer), werd opgericht door Hedwig Höss, de vrouw van de hoogste commandant van het kamp. In deze salon instrueerden zij en andere ss-vrouwen de kleermaaksters om kledingstukken te ontwerpen voor de nazitop in Auschwitz.
Lucy Adlington vertelt vanuit een fascinerende en originele invalshoek over de gruwelijkheden van de nazibezetting en de concentratiekampen.
Hopelijk draagt het wereldwijd lezen van dit boek bij aan het iets mooier maken van de wereld door juist liefde voor de medemens uit te dragen.
Steun onze Stichting
Ieder kwartaal promoten we een boek. We hopen dat het boek u interesseert en vervolgens dat het u bevalt.
Waardeert u de informatie over de maandelijkse voordracht van het door de SBSB gekozen boek van de maand dan stellen wij een financiële bijdrage (gift) zeer op prijs.
Wij kijken natuurlijk met belangstelling uit naar uw vrijwillige bijdrage en hopen van harte dat velen deze ludieke wijze van inkomsten genereren kunnen waarderen. Doet u mee?
Deze SBSB-tip is u een tip waard toch!
Maak uw vrijwillige bijdrage over op NL10 RABO 0365 4293 33 t.n.v. Stichting Behoud Synagoge Brielle te Brielle.
In de bovenkamer van de Sjoel, wat wij het Joodse schooltje noemen, staat een boekenkast met mooie Hebreeuwse boeken. Het zijn geschenken van onder andere Maurice Mol, de Joodse gemeente van Rotterdam en particulieren. Maar in die kast staan ook boeken over Joodse geschiedenis. De meeste boeken zijn alleen om in te kijken, maar we hebben ook boeken, die u bij ons kunt kopen als de Sjoel open is voor bezoekers.
Door het kopen hiervan steunt u de Stichting en zijn we u daarvoor zeer erkentelijk.
U kunt die boeken ook bestellen. De genoemde prijs is exclusief verzendkosten.
Inlichtingen: Riet de Leeuw van Weenen, email: riet@deleeuwvanweenen.nl
DE BRIELSE SJOEL IN HAAR VERHALEN
Ds. Egbert Rietveld
In onze boekenkast staat een heel bijzonder boek: Het is in 2011 geschreven door dominee Egbert Rietveld, initiatiefnemer en jarenlang voorzitter van de Stichting Behoud Synagoge Brielle.
In dit boek verteld hij de verhalen over voorwerpen die in de loop der jaren aan de Sjoel zijn geschonken en verband houden met de Joodse traditie en weggevoerde Joodse families.
De meeste voorwerpen zijn in een drietal vitrines te zien. Ieder voorwerp met een eigen geschiedenis. Sommige voorwerpen werden sinds de oorlogsjaren bewaard door niet-Joodse families.
Egbert verteld over bijzondere kenmerken in de Sjoel en over de geschonken voorwerpen. Over alles heeft hij een ontroerend verhaal geschreven o.a. over de zilveren jad, de grote chanoekia, een sjofar, de Estherrol, een Rabbijnenbijbel, het Monument, de Davidster, de gevelsteen, de blauwe glazen schaal uit Hebron, die door Joodse en Palestijnse jongeren werd geschonken toen de Sjoel in 2005 in gebruik werd genomen. Verhalen om te lezen en nog eens te lezen.
Het zijn verhalen over de herkomst van de voorwerpen en waarom de meesten nu bij ons in de vitrine staan. Elk verhaal wordt op een aparte pagina voorzien van een foto van het betreffende voorwerp. Door het bundelen van deze verhalen zal dit gebouw aan de Brielse Turfkade, met zijn eigen geschiedenis van hoop en van vervolging, nog meer tot de verbeelding gaan spreken!
Het heeft 78 bladzijden en kost 4 euro.
VRIJHEIDSBOS BRIELLE
een landschap van gedichten en verhalen
Een ontroerend boekje met veel tekeningen en foto’s, waarin volwassenen en kinderen hun gedichten en verhalen schrijven.
Het is met zorg samengesteld door Egbert Rietveld onze oud-voorzitter, die tevens voorzitter was van de Stichting Vrijheidsbos Brielle.
Wat is het Vrijheidsbos?
Ik citeer uit het voorwoord van Egbert Rietveld:
In de periode van 2000 tot 2005 is een kaal stuk grond langs de Brielse Maas omgetoverd tot een jong bos, waar op een bijzondere manier bezinning op vrijheid ruimte krijgt.
In vijf jaar tijd zijn zo’n vijfhonderd bomen geplant door bedrijven, kerken, schoolkinderen en families. Iedereen die iets te vieren had of te herdenken, kon hier een boom planten. Er staan in het bos ook diverse panelen met gedichten gemaakt door onder andere leerlingen van de basisscholen van Brielle. Ze nodigen uit om stil te staan bij gedachten en dromen van kinderen over vrijheid.
Al bladerend in dit boekje kunt u wandelen door een landschap van namen, gedichten en verhalen. Dit unieke boekje heeft 80 blz. en kost maar 2 euro.
FILM OVER DE RESTAURATIE VAN DE SJOEL
Michiel de Leeuw van Weenen
In de zomer van 2009 maakte Michiel de Leeuw van Weenen een film over de Sjoel aan de Brielse Turfkade.
In deze prachtige documentaire wordt met historisch en recent beeldmateriaal en via interviews, een bijzondere metamorfose in beeld gebracht.
Uit een pakhuis met opslag voor bouwmaterialen ontpopt zich gaandeweg het gebouw zoals dat in 1871 zijn bedoelde uitstraling kreeg: een synagoge met acht sierlijke rondboogramen- een huis van licht en hoop, opnieuw ook in onze tijd, na de inktzwarte geschiedenis van verwoesting en deportatie van de Joodse burgers, midden vorige eeuw.
Samen bouwen aan een betere wereld, blijft een opdracht die mensen wil aanspreken over grenzen van geloof en tradities heen. In dat licht wil de gerestaureerde Brielse Sjoel gaandeweg een eigen plek krijgen.
Deze DVD is te koop voor 2 euro.