Stichting Behoud Synagoge Brielle, 25 jaar
Veel belangstellenden waren in afwachting van wat er ging komen tijdens de jubileumviering in de voormalige synagoge aan de Turfkade 16. Een ontvangst met muziek en zang van Peter Moree en medemuzikanten zorgde voor sfeer.
Jan Wolters, voorzitter van de Stichting, opende de middag. Hij refereerde aan de ontwikkelingen van de Stichting in de afgelopen 25 jaar. Het betrof diepte-en hoogtepunten met name op financieel vlak. De Protestantse Gemeente Brielle is sinds 2019 eigenaar van het gebouw. De Sjoel kon weer verder en het doel, behoud van de synagoge was bereikt.
De Stichting opheffen, vroeg Jan zich af? Antwoord. Nee.
Het is 80 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog eindigde en terecht wordt hierbij stil gestaan. Joden die hier in Brielle leefden werden gedood. Joden die hier rondliepen.
Het antisemitisme is weer aanwezig in de wereld. Dit moet de kop worden ingedrukt.
De Stichting probeert zijn steentje bij te dragen.
De burgemeester van Voorne aan Zee, de heer Arno Scheepers, vertelde dat hij al snel kennis had gemaakt met de Sjoel en meldde dat deze synagoge opnieuw een functie in het dagelijkse leven heeft. Het bijwonen van de Joodse herdenking eind oktober was zijn brug naar het belang van het voortbestaan van de Stichting. Het Joodse volk kampt met vooroordelen en hij refereerde hierbij aan een persoonlijke ervaring. De Stichting is de wezenlijke belichaming van verleden, heden en toekomst. Blijf gedenken en waakzaam.
Ds. Egbert Rietveld, initiator en eerste voorzitter, schetste zijn inspiratiebron en bevindingen bij het realiseren van de Sjoel. De verwezenlijking van dit project was een traject dat met hulp van jongeren van Open house is gerealiseerd. Met toewijding van velen werd de herbouw werkelijkheid. Steunpilaren in de Sjoel werden een kwartslag gedraaid. Sinds het wegvoeren van de Joden uit deze synagoge blijven wij ze hierdoor gedenken. Ds. Rietveld maakte dit duidelijk met de Roos van Jericho. Een dorre roos die tot leven komt met warm water.
Tot slot overhandigde ds. Egbert Rietveld Jan Wolters de eerste statuten.
Na nog meer klezmermuziek door de groep ‘Pekel’ was het tijd voor pauze.
In de foyer was er iets te eten en te drinken en werd er door velen complimenterend gesproken over de inspirerende woorden van deze middag.
Wie dit wilde kon in de zaal kijken naar een PowerPoint van oude foto’s van de Sjoel en de restauratie.
Na de pauze was er een korte film. In 2009 samengesteld door Michiel de Leeuw van Weenen. Mijlpalen werden beeldend gebracht.
Een leuke Quiz over wat we wisten over Israël en Jodendom, samengesteld door Patricia en Annemiek, zorgden voor veel plezier.
Tot slot werden vrijwilligers en betrokkenen die deze middag tot een succes hadden gemaakt door Afke , namens het bestuur, bedankt voor hun inzet.
Joden en Christenen gedenken de Sjoa in Rotterdam
Het Sjoa Beraad organiseert twee activiteiten:
7.000 Namen noemen op 27 april
Op het Grote kerkplein tegenover de Laurenskerk in Rotterdam worden 7.000 namen genoemd. Het zijn de namen van de 7.000 Joodse Rotterdammers en van Joden van de Zuid-Hollandse eilanden: Hoeksche Waard, Goeree-Overflakkee, Voorne-Putten. Zij zijn in 1942 en 1943 door de nazi’s vanuit Rotterdam via Westerbork per trein naar de vernietigingskampen in Oost-Europa vervoerd en daar vermoord. Door hun namen te noemen herdenken we hen. Zij hebben immers geen grafsteen waar je naar toe kunt gaan om hen te herdenken. Zij waren Rotterdammers (en eilanders) zoals wij vandaag, en ze horen bij onze (stads)geschiedenis. We willen hen niet vergeten. Daarom noemen we hun namen, van ’s morgens 05.30 uur tot ’s avonds 18.00 uur. Meer dan 100 mensen doen daar aan mee: oud en jong, Jood, katholiek, protestant, moslim, humanist, atheïst. Ieder van hen vindt het belangrijk daaraan mee te doen. Politici, kunstenaars, sporters, maatschappelijk werkers, allen lezen iedere naam afzonderlijk voor.
Burgemeester Arno Scheepers van Voorne aan Zee zal de namen lezen van alle Joden van Voorne-Putten die werden gedeporteerd.
Herdenking op 27 april 2025
Ook op 27 april, om 19.00 uur, vindt de Sjoa* herdenking plaats in de Laurenskerk. Dit jaar is het 41 jaar geleden dat die herdenking voor het eerst plaatsvond. Het Sjoa Beraad Rotterdam organiseert deze herdenking in een bijeenkomst met muziek, zang, een redevoering, en het aansteken van kaarsen. Dit jaar is dr. Liesbeth Levy uitgenodigd om een redevoering uit te spreken. Zij spreekt over wat het betekent om van de tweede generatie te zijn: altijd op het ergste voorbereid.
We nodigen u van harte uit naar de herdenkingsbijeenkomst in de Laurenskerk te komen.
Een intieme avond met Lenny Kuhr
8 november 2024 in De Sjoel
Brielle – Vanwege het 25-jarig bestaan van de Stichting Behoud Synagoge Brielle was voor vrijdagavond 8 november jl. wederom Lenny Kuhr uitgenodigd. In het laatste decennium had zij namelijk al tweemaal eerder in de voormalige Sjoel aan de Turfkade indrukwekkende optredens verzorgd.
De verwachtingen waren daardoor hoog gespannen, maar werden volledig waar gemaakt door Lenny en haar twee muzikale begeleiders Freek en Frans. Na een woord van welkom stak Lenny twee kaarsen aan vanwege de Sabbat; waarmee de heilige rustdag welkom wordt geheten. Vervolgens richtte zij zich iedere keer tot de aanwezigen met een persoonlijke uitleg bij ieder lied wat zij deze avond ten gehore bracht. De variatie hierin was groot, want zij hanteerde als leidraad haar levenservaringen met zo nu en dan een koppeling naar de situatie rondom Israël.
Andere invalshoeken voor liederen waren bijvoorbeeld haar voortdurende heimwee met het op zoek zijn naar de oorsprong hiervan en het creëren van rust in je hoofd als je met de wind door je haren langs de zee loopt. Het spreekt voor zich dat het teveel wordt om alles hier op te noemen, maar dat tot slot het lied de troubadour massaal werd meegezongen is nog zeker het vermelden waard.
In het dankwoord van de stichting kwam duidelijk naar voren dat de intensiteit waarmee Lenny optreedt als heel bijzonder wordt ervaren. De stichting kijkt, dankzij Lenny, terug op een mooie herinnering aan het 25-jarig jubileum en hoopt op 22 januari 2025 in het kader hiervan ook nog een gezellige vrijwilligers en donateursmiddag te verzorgen.
Wilt u donateur of vriend van de Stichting worden, meldt u dan aan door te mailen naar administratie@desjoel.nl
STEUN DE SJOEL
Koop iets origineels op bestelling
B.v. door het bestellen van haakwerk. Dit wellicht modieuze werk, geïnspireerd op de huidige tijd, is geschikt als decoratie in uw woning of om cadeau te doen.
Een wagenspanner voor een kinderwagen of een decoratie in een kinderkamer behoort eveneens tot de mogelijkheden.
Daarnaast kan er voor de jongere leerlingen van het basisonderwijs, groep 1 t/m 3 b.v. “een Letterdief of Mik de robot” gemaakt worden. De robot hoort m.i.v. het schooljaar ’25 –’26 bij de methode Veilig Leren Lezen. Door het onderwijs aanschouwelijk te maken profiteren leerlingen immers nog meer.
Zie de verschillende foto’s van de mogelijkheden.
U kunt uw belangstelling kenbaar maken door te e-mailen naar administratie@desjoel.nl
Het is ook mogelijk om uw mooiste foto’s te verwerken in een windlicht.
Heeft u interesse laat het ons weten.
KLEZMERMUZIEK DOOR AGGE NEBBISJ
ZONDAG 21 MEI 2023
Zondagmiddag 21 mei jl. was het genieten in de voormalige synagoge (de Sjoel),
want de Klezmerband Agge Nebbisj was te gast. De band werd als volgt aangekondigd:
“Achenebbisj (ook wel Agge Nebbisj) is misschien wel het meest gebruikte Jiddische
woord in ons land. Altijd in de betekenis van sneu, armoedig, pover, of meelijwekkend
“achenebbisj de schlemiel” om een ander Jiddisch woord te gebruiken. Nu kan het niet zo zijn dat de leden van de band zich als schlemielen beschouwen. Nee, de naam van de band is een eerbetoon aan de hardwerkende Joden uit Oost-Europa waar vaak het woord achenebbisj op van toepassing was en de muziek, die zij meebrachten”
En een eerbetoon werd het!
We werden getrakteerd op een mooie middag vol muziek en zang. Soms opzwepend, waarbij het publiek meeklapte, dan weer ernstig en ook ontroerend. De middag is omgevlogen en het genieten was wederzijds want we kregen van de bandleider het volgende mailtje “het was een feestje bij jullie te spelen”.
OP REIS MET GEORGE EN IRA GERSHWIN
ZONDAG 26 MAART 2023
Het was een feest van herkenning zondag de 26e maart jl. in de voormalige synagoge (de Sjoel) te Brielle, want we kregen veel mooie en bekende songs van de gebroeders Gershwin te horen, gezongen door Susanne de Rooij. Zij werd hierbij door Flip de Liema begeleid op gitaar. Zo genoten wij van “I got rhythm”, “Lady be good” en natuurlijk “Summertime” en nog veel meer gewoon te veel om op te noemen. Ook werden we verrast met muziek van andere componisten zoals Irving Berlin. Naast deze onsterfelijke muziek werd ons door Flip de Liema ook iets verteld over deze broers bv. dat zij zoons waren van een Joods echtpaar dat vanuit St. Petersburg naar USA is geëmigreerd en die bij aankomst op Ellis Island/New York de naam Gershwin kreeg opgeplakt omdat de Russische naam te moeilijk was. Dit overkwam heel veel Joodse emigranten, zo kwam bv ook Danny Kay aan zijn naam. Flip doorspekte zijn verhalen met Joodse gein. Het kenmerk van Joodse humor is dat het altijd over henzelf gaat en niet over anderen. In de pauze waren er een drankjes en lekkere hapjes. Al met al een geslaagde middag. Wij danken onze, altijd enthousiaste, vrijwilligers. Zonder hen was dit niet mogelijk geweest.
DE POPPENSPELER VAN WARSCHAU
19 FEBRUARI 2023
Op 19 februari jl. vond in onze voormalige synagoge de muzikale vertelvoorstelling plaats van “de Poppenspeler van Warschau”, tegenover een goed gevulde zaal. Het verhaal van de Joodse tiener Mika in het getto van Warschau tijdens de 2e wereldoorlog werd op indrukwekkende wijze vertolkt door het trio “De Wilde Eend”. De hoofdrolspeler Gottfrid van Eck nam bijna alle personages voor zijn rekening, dat was zeer indrukwekkend. Het verhaal gaat dus over Mika die in de hel van het getto voor enige ontspanning zorgt bij kinderen met een poppenspel, met name doet hij dat in een weeshuis. Op een dag wordt hij staande gehouden door Max een Duits soldaat, die hem dwingt met zijn poppenspel wekelijks op te treden in een Duitse kazerne buiten het getto. Omdat Max hem steeds ophaalt bij de poort van het getto en hem na afloop ook weer naar deze poort terugbrengt, wordt Mika nooit gefouilleerd en dat schept kansen tot smokkelen. Zo smokkelt Mika medicijnen het getto in en baby’s het getto uit. De muziek maakt een belangrijk deel uit van deze vertelvoorstelling. Gottfrid speelt (bas)klarinet, Juul Beerda op de accordeon en Tessa Zoutendijk geeft met haar viool verdieping aan het verhaal. De voorstelling werd zonder pauze gespeeld, na afloop serveerden wij een hapje en een drankje en werd er nagepraat. Boekhandel “Hoofdstuk Een” verkocht in de foyer het boek van de Engels-Duitse schrijfster Eva Weaver waarop het spel is gebaseerd. Heeft u de voorstelling niet kunnen bijwonen, dan is het boek zeker een aanrader.
We mogen terugkijken op een zeer geslaagde middag.
DE SJOEL ONTVANGT BIJZONDER SCHILDERIJ
2 OKTOBER 2020
Op zaterdag 2 oktober jl. vond er in de voormalige synagoge (de Sjoel) aan de Turfkade te Brielle een gezellige bijeenkomst plaats. Esther Elkerbout was vanuit Rijswijk naar Brielle gekomen om een schilderij van Martien Middelhoek, voorstellende een gezicht op de Catharijnekerk vanuit de Koopmanstraat, aan de voormalige synagoge te schenken.
Esther vertelde, dat haar vader niet lang na de oorlog als onderwijzer in Brielle werd aangesteld en het gezin dus verhuisde en kwam te wonen in de Koopmanstraat nr.7. In het huis waar de vermoorde Joodse familie Philipse heeft gewoond. De moeder van Esther gaf in 1950 aan de schilder Martien Middelhoek opdracht het uitzicht op de Catharijnekerk vanaf hun huis te schilderen.
Het schilderij heeft eerst bij haar ouders gehangen en was later in het bezit van Esther. Zij is vanaf het begin donateur van de Sjoel geweest, welke altijd een warm plekje in haar hart heeft behouden. Vanuit Rijswijk is ze nog dikwijls naar Brielle gekomen om bijeenkomsten in de Sjoel bij te wonen.Ze kan zich geen beter bestemming wensen dan het schilderij blijvend zichtbaar te laten zijn in Brielle middels de Sjoel.
Jan Wolters nam, als voorzitter van de Stichting Behoud Synagoge Brielle, het schilderij in dank aan. Maar Esther had nog een verrassing in petto! Volkomen onverwacht bood ze ook nog een schilderij aan, voorstellende de dansende Rebbe, van Martha Woonink-Hofman. Aan twee rondleiders van de voormalige synagoge viel de eer te beurt dit geschenk aan te nemen.
De Stichting is weer twee mooie schilderijen rijker, waarvan de bezoekers blijvend kunnen genieten. Het was een mooie en gezellige ochtend daar op de Turfkade en niet in de laatste plaats door de charmante en innemende persoonlijkheid van Esther Elkerbout.